Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content
Tekstgrootte: a a
Contrast:

Kenmerken van dementie

Close up oude vrouw grijs haar kijkt innig naar dochter
Het deel van de hersenen waarmee doordacht handelen wordt aangestuurd, is bij dementie beschadigd of functioneert helemaal niet meer. Met dat deel van de hersenen houden we ons gevoel en onbewustzijn in bedwang. Mensen met dementie reageren daarom bijna altijd impulsief.

Dementie is een proces van achteruitgang van de hersenfuncties. De hersencellen sterven af en de hersenfuncties raken onherstelbaar beschadigd. Uiteindelijk tast dementie alle hersengebieden aan. Niet alle soorten dementie verlopen hetzelfde. De ene vorm verloopt geleidelijk en de andere juist schoksgewijs. 

Niet meer opnemen van nieuwe informatie

Het eerste kenmerk is vaak het niet meer kunnen opnemen van nieuwe informatie en met vergeetachtigheid. Vandaar dat iemand met dementie bijvoorbeeld in een nieuwe omgeving de weg steeds kwijtraakt of vergeet wat hij ging doen. Gezonde mensen hebben daar soms ook last van. U loopt bijvoorbeeld naar de keuken om iets te halen. Eenmaal daar weet u niet meer wat u kwam doen. U loopt terug naar de kamer en ineens weet u het weer. Mensen met beginnende dementie hebben dat de hele dag.
Soms zijn gedragsveranderingen de eerste verschijnselen.

Gaten in het geheugen

In een later stadium verdwijnen alle herinneringen. Eerst verdwijnen gebeurtenissen die nog kort geleden plaatsvonden, daarna die van een verder verleden. Tegelijkertijd verdwijnt de aangeleerde manier van hoe je met elkaar omgaat. De geheugenstoornissen veroorzaken gaten in het geheugen, en alles wat is aangeleerd zal op den duur verdwijnen. Mensen met dementie vullen met welbedoelde verzinsels de gaten in het geheugen op, om te verbloemen dat ze het niet meer weten. Nog later hoeft verbloemen niet meer, omdat iemand met dementie vergeet dat hij vergeetachtig is.

Herinneringen als plaatjes

Mensen slaan herinneringen op in plaatjes. Het geheugen is een groot fotoalbum waar ons leven in opgeslagen is. Gebeurtenissen die we intens beleven, blijven beter in ons geheugen opgeslagen. Vanaf het begin van de dementie worden geen nieuwe plaatjes meer opgeslagen. En bestaande plaatjes vervagen en gaan zelfs uiteindelijk verloren. De plaatjes uit de jeugd blijven het langst bestaan. Bij dementie wordt het heden niet meer herkent. Zo herkent een vrouw met dementie haar man niet meer. Dat komt omdat in haar hoofd alleen nog het plaatje zit van hoe haar man vroeger was.

'Go with the flow'

Het kan gebeuren dat iemand met dementie iets per se wil, en daar door niemand vanaf te brengen is. Er is dan een plaatje dat heel duidelijk in het hoofd zit. Wat dat plaatje aangeeft moet direct gebeuren. Hoe kunt u hiermee omgaan?

  • Ga in op wat hij of zij zegt. Nodig uit meer te vertellen. U gaat dan mee in de beleving en laat zien dat u met aandacht luistert.
  • Vervolgens kunt u geleidelijk met deze persoon over iets anders beginnen, zodat er een ander plaatje opkomt.
  • Ga in dat verhaal op zoek naar een natuurlijk moment om het gesprek af te sluiten.